حمله دزدان به کتب تاریخی
امیرترقی نژاد
ادامه سرقت از كتب خطی و گنجینه‌های قدیمی در استان یزد در حالی افزایش یافته که به برای نمونه هفته گذشته کتابخانه فاضل در شهرستان اردکان مورد دستبرد واقع شد و در پی آن حدود 20 نسخه كتب خطی و چاپ سنگی به سرقت رفت.
دبیر انجمن حامیان میراث كهن اردكان، قدمت این كتب تاریخی به سرقت‌رفته را مربوط به دوران قاجاریه عنوان می‌كند و می‌گوید: این كتاب‌های نفیس، حتی فهرست‌نویسی نیز نشده بود و این امر كار را برای فروش و حراج آنها توسط سارقان راحت می‌كند.
نادرپیری می‌افزاید: در صورت فهرست‌نویسی این كتاب‌ها، هم پژوهشگران می‌توانستند از آنها استفاده بهتری ببرند و هم در صورت خروج آنها از كشور، سندیت آن به نام كتابخانه فاضل قابل اثبات بود.
وی مي‌گويد: كتاب‌های مسروقه همگی در حوزه تاریخ و علوم مذهبی بوده و برخی از آنها كاتبین اردكانی داشته است. شايد در روزهای آينده شاهد نمایش این كتاب‌ها در موزه‌های مهم فرهنگی غرب یا در معرض حراج قرار گرفتن آنها در بنگاه‌های معاملاتی مربوطه باشیم.
پیری درمورد نحوه سرقت این كتب تاریخی اظهار می‌دارد: به نظر می‌رسد سارق یا سارقان، براحتی از محل پشت كتابخانه و از پنجره، با شكستن شیشه وارد شده و بدون كوچك‌ترین مزاحمتی كتاب‌ها را به سرقت برده‌اند.
وی يادآور مي شود اردكان نه كتابخانه مركزی دارد و نه موزه فرهنگ كه بتوان اسناد و كتب ارزشمند تاریخی و فرهنگی این دیار را به صورت علمی و درست در آن نگهداری كرد.
حسين پايدار، رئیس اداره امور كتابخانه‌های شهرستان اردكان نيز مي‌گويد: به نظر می‌رسد سارقان با هدف سرقت اموال كتابخانه نظیر رایانه دست به این كار زده‌اند، ولی چون موفق به این كار نشده‌اند اقدام به سرقت كتب كرده‌اند و چون شناختی نسبت به كتب نداشته‌اند و چند كتابی را كه نفیس‌تر بوده‌اند از قلم انداخته‌اند.
به هر حال در بخش ندوشن یزد هم مشكلات كتب تاریخی كه در این بخش نگهداری می‌شود حال و روز چندان خوشی ندارد.
به اذعان برخی كارشناسان برخی از این كتب و نسخه‌های قدیمی، قدمت ۷۰۰ ساله دارد و در نگارش آن در حاشیه‌ها و شماره‌گذاری آیات از طلا استفاده شده و قیمت آن به میلیاردها تومان می‌رسد.
این كتاب‌ها از دیرباز در مسجد جامع ندوشن و توسط هیات امنای این مسجد نگهداری می‌شد، اما به هیچ وجه شرایط نگهداری مناسبی ندارد و تمامي كتب در یك انباری در بخشی از مسجد نگهداری می‌شود، به طوری كه برخی از اهالی بخش ندوشن براین باور هستند كه خیل عظیمی از این كتب به سرقت رفته است.
بنابراین گزارش، تا چند سال پیش ۱۴۵ نسخه خطی توسط كارشناسان میراث فرهنگی در بخش ندوشن مستندسازی شد و برای آنها عملیات صدور شناسنامه و شماره‌گذاری صورت گرفت، اما نگهداری از آنها به‌هیچ‌وجه ساماندهی نشده و نگهداری از این كتاب‌های ارزشمند در گوشه مسجد بدون حفاظ ویژه‌ای صورت می‌گیرد.
با این حال، سرقت از آثار تاریخی در این استان فقط مختص به كتب و نسخه‌های خطی نیست، به طوری كه چندی پیش نیز سنگ بنای مسجد تاریخی حاج سعیدای اردكان به سرقت رفت و كمتر از یك‌ماه پس از آن در موزه انگلستان به معرض نمایش درآمد.
همچنین در سال جاري به دلیل ضریب پایین امكانات امنیتی، در موزه میرزامحمد كاظمینی، چند شئ تاریخی كه قدمت آنها به دوره مادها بود به سرقت رفت. يك ظرف شيشه‌اي چند لايه مربوط به دوره مادها به ارزش تقريبي 800 هزار دلار و شئ دوم ظرف نمرودي به ارزشي معادل يك ميليون دلار در حالي به سرقت رفت كه اين موزه خصوصي فاقد امكانات لازم امنيتي بوده است.
بنابر اين گزارش، سارقان با شكستن قفل در موزه ميرزامحمد كاظميني واقع در محل امامزاده جعفر يزد، اين دو شئ بسيار ارزشمند را به سرقت برده‌اند،هر چند كه مالك این موزه اخیرا باخبر شده شئ تاریخی به سرقت رفته از كشور تونس سر در آورده است.
شواهد سرقت از این موزه نشان مي‌داد كه سارقان با غيرفعال كردن دزدگير‌ها سرقت را انجام داده‌اند. ظرف نمرودي به سرقت رفته به «زوج ظرف» شهرت داشت كه ظرف مذكر آن در اين موزه بود و ظرف ديگر آن در يكي از موزه‌هاي معتبر انگلستان نگهداري مي‌شود.
به هر حال، با افزايش سرقت آثار تاريخي يزد اين سوال مطرح مي‌شود كه چرا وقتي حدود يك‌سال و نیم پيش كتيبه 3 ميليون دلاري مسجد جامع يزد به سرقت رفت به رغم وجود كتيبه‌هاي تاريخي ديگر در اين مسجد، حفاظت مناسبي از اين بناها صورت نگرفته است.
- نویسنده : یزد فردا
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
یکشنبه 12,مه,2024